De aanleiding voor het voorstel is een schandaal in Nederland. Vorige maand onthulde de Evangelische Omroep dat een jongen met gedragsstoornissen er al drie jaar vastgeketend in een cel verblijft en soms ook aan een leiband naar school moest. Het verhaal veroorzaakte een schokgolf in Nederland.
Toch is het geen zo’n gek idee, vindt het Kinderrechtencommissariaat, een instelling die namens het Vlaams Parlement waakt over de rechten van kinderen. Alleen moet je het idee nog net iets verder uitwerken, zodat alle puzzelstukjes op hun plaats vallen. Het Kinderrechtencommissariaat startte vorig jaar namelijk in alle stilte een proefproject waarbij moeilijk opvoedbare jongeren niet alleen worden vastgeketend, maar zich zichzelf ook nog eens exploiteren in sado-masochistische clubs. ‘Straffe Mannen’, heet het proefproject.
Kinderrechtencommissaris Bruno Van Afdalen benadrukt dat niet te snel geoordeeld mag worden over het proefproject. ‘Het is bijzonder complex. Aan de ene kant moet je rekening houden met de rechten en het comfort van het kind. Aan de andere kant heb je de omgeving waaraan de maatschappij moet denken. Bovendien zal het vaak nodig zijn om gevaarlijke jongeren te blijven opsluiten en vastbinden, of we nu willen of niet.’
Het Kinderrechtencommissariaat koos daarom om constructief met het gegeven om te gaan. Ze startte daarom geen maatschappelijk debat op dat nergens toe leidt, maar richtte wel een task-force op. Die ging op zoek naar creatieve oplossingen om het leven voor alle partijen zo aangenaam mogelijk te maken.
Win-win-win-situatie
De werkgroep vroeg daarom topontwerper Walter van Beirendonck elk seizoen een set nieuwe lijn leibanden te ontwerpen. De immobilisatie-lijnen worden gratis aangeboden in alle Belgische instellingen. Daarnaast is een project op poten gezet om de jongeren aan de leiband terug in de maatschappij te integreren. Het project heet Straffe Mannen. De eerste letters van beide woorden verwijzen naar de scène waarin het project gestalte krijgt. De jongeren krijgen een opleiding tot sub (slaaf nvdr) waardoor ze aan de slag kunnen in de sado-masochistische sector.
Volgens Van Afdalen moeten we hier niet van een win-win-situatie spreken, maar van een win-win-win-situatie. Winst voor de sector want er is altijd een grotere vraag dan aanbod naar slaven. Winst voor de jongeren, want al tijdens hun stage kunnen ze een bescheiden bedrag verdienen. En winst voor de maatschappij, want de jongeren leren terug in het gareel te lopen.
De bekende kinderpsychiater Peter Adriaenssens is alvast voorstander: ‘Ik heb altijd gezegd dat kinderen nood hebben aan grenzen. De leiband kan een zeer extreme vorm van grenzen lijken, en is dat uiteraard ook. Maar extreme situaties vragen extreme antwoorden.’ Dat jongeren aan de slag gaan in sm-clubs, keurde de kinderpsychiater in een eerste emotionele opwelling af, maar rationeel bekeken is het volgens hem een goede oplossing. ‘Ik word zelf een oude man. Andere tijden, andere zeden. Men zegt wel eens: er zijn geen kinderen meer. Dan moeten we ze inderdaad maar als volwassen behandelen. En wie ben ik dan om te zeggen dat jongeren niet in dergelijk reïntegratie-project zouden mogen stappen.”
‘Niet te snel oordelen over dit proefproject. Het is bijzonder complex’
David Geerts van de SP.a juicht het initiatief toe. Hij herinnerde er iedereen gisteren nog eens aan hoe vorige week vriend en vijand hem terugfloot met zijn voorstel om jongeren naar het leger te sturen. Volgens Geerts is het leger of de SM-club eigenlijk hetzelfde. Er worden twee keer Straffe Mannen gekweekt, alleen is de setting wat anders. “Of je nu gedomineerd wordt door een kolonel of een meesteres, het effect is hetzelfde,” besluit Geerts. “Dat heb ik van horen zeggen. Ik ben zelf nooit in het leger geweest.”