‘Een vrouw heeft geen diploma’s nodig om carrière te maken. Een aantrekkelijk uiterlijk is optioneel, maar niet noodzakelijk. Het belangrijkste voor een ambitieuze vrouw is dat zij het denkwerk overlaat aan mannen’, concludeert Jo Libeer, de gedelegeerd bestuurder van Voka. ‘Bevrijd van storende beslommeringen kan zij zich geconcentreerd van haar takenpakket kwijten. Dat is goed voor haar werkgever en voor haar eigen innerlijke rust.’
De studie van Voka brengt naar boven dat een domme vrouw tot 22 procent productiever is dan een seksegenote die wel energie steekt in mentale arbeid. ‘Een vrouw van gemiddelde intelligentie verliest kostbare tijd door voortdurend in te schatten hoe zij haar positie kan verbeteren. Zij denkt na over de consequenties van haar daden, waardoor ze minder tijd over heeft om die daden daadwerkelijk te stellen. Dat veroorzaakt slordig haastwerk, zodat haar carrièrekansen stelselmatig gefnuikt worden’, legt onderzoeker Jan Herbosch uit.
Hoogbegaafde vrouwen hebben het het slechtst getroffen. ‘Dat zij niet voorbij het glazen plafond geraken, ligt niet aan het feit dat mannelijke collega’s hun intelligentie als bedreigend ervaren. Op de werkvloer willen mannen gerust in discussie treden met vrouwen’, benadrukt Herbosch. ‘Alleen wordt dan pijnlijk duidelijk dat mondige vrouwen hun werk links laten liggen, terwijl domme collega’s zwijgen en naarstig voortwerken. Vandaar dat slimme vrouwen de slechte evaluaties aaneenrijgen. Zij verwachten al te vaak dat ze beoordeeld worden op hun competenties en hun potentieel, maar ze vergeten hun – vaak zeer bescheiden – doelstellingen te halen.’
Monique Delanghe (41), werkzaam in een zuivelfabriek van Campina, beaamt de theorie van Herbosch volmondig. ‘Al meer dan twintig jaar sta ik hier potjes yoghurt in te pakken. Ik heb een mooie loopbaan afgelegd, jazeker. In al die jaren heb ik al veel meisjes zien passeren die het hoog in hun bol hadden. Ze wilden een eigen zaak beginnen. Of op een kantoor gaan werken. Alsof dat zoveel beter is. Neen, ik sta hier goed. Mijn werk wordt geapprecieerd.’
Ook Sylvie Gaereminck (33) uit het Oost-Vlaamse Zingem kan zich vinden in de onderzoeksresultaten van Voka. ‘Ik heb boekhoudkunde gestudeerd. Toen ik voor een grote garagist begon te werken, was ik van plan om veel geld te verdienen. Maar in plaats van promoties kreeg ik de ene na de andere depressie’, vertelt ze. ‘Tot ik op een goede dag betrokken geraakte in een auto-ongeval. Sindsdien ben ik mentaal voor 64 procent gehandicapt. Ik werk thans in een beschutte werkplaats. Productief dat ik ben, mijn begeleidsters kunnen er met hun verstand niet bij hoe dat mogelijk is.’
Voka dringt bij de Vlaamse overheid aan op een campagne die schoolmeisjes wijst op de gevaren van mooie schoolcijfers. ‘Goede rapporten wekken de indruk dat een bevredigend beroepsleven lonkt. Niets is minder waar. Vrouwen met een IQ botsen uiteindelijk altijd op hun eigen grootste gebrek, namelijk hun manifeste onwil om gehoorzaam instructies op te volgen’, zegt Libeer. ‘Door hun hysterische gedrag ontberen zij de autoriteit om leiding te geven. Het publiek is ook nog niet klaar voor slimme vrouwen in topfuncties – achter de schermen worden hun inzichten natuurlijk wel geapprecieerd.’
Sylvie (33):
‘Ik ben voor 64 procent mentaal gehandicapt. Productief dat ik ben, mijn begeleidsters kunnen er met hun verstand niet bij’
De modale Vlaming kan wel verdragen dat domme vrouwen opklimmen. ‘Dat heeft te maken met de emancipatiestrijd’, weet Herbosch. ‘Die heeft getoond dat een volgzame vrouw soms verkieselijk is boven een eigengereid heerschap.’
Hoewel de carrièrekansen voor het rapen liggen, maken domme vrouwen over het algemeen toch weinig progressie in hun loopbaan. ‘Een carrière najagen is verdacht als een mogelijk bewijs van intelligentie. Domme vrouwen zijn slim en houden zich gedeisd. Zij zijn allang tevreden wanneer ze genoeg geld verdienen om eens per maand naar de kapper te gaan. Een succesvolle carrière is voor hen synoniem met stabiliteit en werkzekerheid. Zo blijft iedereen tevreden’, besluit Libeer.