Hoewel de fiscus in 2011 een opmerkelijk succesje boekte door een recordhoeveelheid zwart geld te regulariseren, maken de belastinginspecteurs zich grote zorgen. ‘De onderliggende waarheid is dat de voorraden zwart geld stilaan opdrogen’, zegt Jozef Van Laere. ‘Vorig jaar bereikten we onze piek, vanaf nu zal het pijlsnel naar beneden gaan.’
Volgens de fiscus is de regering in haar begroting veel te optimistisch over de hoeveelheid zwart geld die onder matrassen ligt en op buitenlandse rekeningen geparkeerd staat. ‘Minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V) gaat in zijn beleidsnota, die rechtstreeks geknipt en geplakt werd uit het regeerakkoord, gemakshalve uit van een groeiscenario. De waarheid is helaas anders: de hoeveelheid zwart geld is eindig. Er zijn steeds minder bronnen die we kunnen aanboren’, waarschuwt Lucas Kuppens van de antifraudecel.
Wanneer er geen zwart geld meer is, wacht een rampscenario, vreest ook de socialistische overheidsbond ACOD. ‘Zodra alle zwart geld geregulariseerd is, komen honderden ambtenaren zonder bezigheid te zitten. Controlediensten en regionale antifraudecellen zullen worden opgedoekt’, geeft afgevaardigde Georgette Lagrou uiting aan haar bezorgdheid. ‘Daarom raden wij de ambtenaren aan om iets minder hard hun best te doen. Als ze minder ijverig onder matrassen en in uitpuilende privérekeningen gaan neuzen, daalt de voorraad zwart geld minder snel, en hebben zij langer zekerheid over een zinvolle bezigheid tijdens de kantooruren. Zelfs wij erkennen dat met je vingers zitten draaien op den duur gaat vervelen.’
Niet alleen voor de belastingdienst zelf zou het verdwijnen van zwart geld een kleine ramp zijn. ‘Ook voor de schatkist is het slecht nieuws’, stelt Kuppens. ‘Over zwart geld bestaan heel wat misverstanden. Ja, in eerste instantie loopt de overheid inkomsten mis door zwart geld, maar op lange termijn is het een voordelige situatie. Wanneer wij zwart geld regulariseren, innen wij niet alleen achterstallige belastingen, maar eveneens een fikse boete. In die zin is zwart geld een interessante belegging voor de overheid. Omgekeerd geldt: hoe minder zwart geld, des te driester de onschuldige burger uitgeperst moet worden.’
Doordat de liberaal Didier Reynders (MR) jarenlang de plak heeft gezwaaid op het ministerie van Financiën is het voor rijke mensen aantrekkelijker geworden om al hun zwart geld te regulariseren dan om nieuw zwart geld te creëren. ‘Reynders is een beetje té enthousiast geweest. Het kan niet de bedoeling zijn dat al het zwart geld er in nauwelijks zes jaar tijd doorgedraaid wordt. Dat is geen duurzaam beleid. Minister Vanackere moet het fiscale regime zo aanpassen dat het weer interessant wordt om te investeren in de zwarte economie. Enkel zo kan de voorraad zwart geld in stand worden gehouden’, pleit Kuppens. ‘Daarnaast juichen wij wel toe dat staatssecretaris voor Fraudebestrijding John Crombez (sp.a) de uitgave van zwart geld gelimiteerd heeft. Dat weerhoudt mensen ervan om hun zwart geld al te kwistig rond te strooien.’
De inspecteur hoopt dat de fiscus zijn vertrouwensband met de belastingzondaars snel kan herstellen. ‘De aankondiging dat het bankgeheim voor de bijl zou gaan, heeft ze de stuipen op het lijf gejaagd. Ik vrees dat we ze een beetje gebruuskeerd hebben. Wij zullen het kabinet-Vanackere voorstellen om een regeling uit te werken waarin het bankgeheim blijft gelden voor inkomsten uit clandestiene bronnen’, legt Kuppens uit.
Belastinginspecteur Lucas Kuppens:
‘Fiscus moet vertrouwensband met belastingzondaars snel herstellen’
Ook volgens macro-econoom Rufus Clingendael moet de regering dringend ingrijpen. ‘Als er geen actie wordt ondernomen, zal het financiële systeem op zijn grondvesten daveren’, constateert Clingendael. ‘Zelfs in de meest optimistische scenario’s blijft het tekort nog minstens tien jaar aanhouden. Als we realistisch zijn, zal de toestand de komende tijd veeleer verslechteren dan verbeteren. Als alle zwart geld opdroogt, kunnen de prijzen op de reguliere markt hevig gaan fluctueren. Door de onduidelijke regelgeving kunnen bedrijven en individuele ondernemers moeilijk inschatten of hun investeringen in de zwarte markt over twintig jaar nog winstgevend zijn.’