Alweer toont bondskanselier Angela Merkel (CDU) een daadkracht die vele Europese regeringsleiders haar benijden. Zonder lang te dralen heeft de machtigste vrouw van Europa besloten om het Eifelgebergte te laten ontruimen.
‘Het risico op een uitbarsting van de supervulkaan onder de Laacher See is te groot’, zei een woordvoerder van de Duitse regering. ‘We willen geen paniek zaaien, maar miljoenen mensen lopen gevaar. We kunnen niet vroeg genoeg beginnen met de evacuatie.’
Het Duitse leger zet bussen, treinen en tanks in om de Eifel te ontvolken. Voor ondernemers, hoge ambtenaren en vakbondsleiders zijn privéjets en helikopters voorzien. Immigranten krijgen een fiets, zover ze er zelf al geen gestolen hebben.
Hoelang het vulkanische gebergte afgesloten zal worden, is niet bekend. ‘Mogelijk is dit nog maar de eerste fase van de evacuatie’, speculeert Ian Kershaw, een gerenommeerd Duitslandkenner. ‘De Eifel ligt in de dichtstbevolkte deelstaat van het Duitse rijk. Noordrijn-Westfalen telt liefst 18 miljoen inwoners, veel meer dan het armetierige België. Als de vulkaan zich blijft roeren, wordt mogelijk de volledige deelstaat geëvacueerd, wat de Duitse transportsector een boost zal geven die we niet meer hebben gezien sinds de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog.’
Bij een uitbarsting van de vulkaan onder de Laacher See zouden ook België en Nederland onder meters as en lava worden bedolven, zo vrezen geologen. ‘De supervulkaan heeft een omtrek van vele honderden kilometers’, weet onderzoeker Pieter Vroon van de Vrije Universiteit Amsterdam. ‘Onder verscheidene lagen sediment strekt de vulkaan zich uit tot het Vlaams-Brabantse Diest. Het gevaar is niet te onderschatten. Het Duitse voorbeeld verdient navolging. Nu is het niet het moment om je nog zorgen te maken over de financiële markten, de ratingbureaus, of – godbetert – de euro. Angst zal ons leiden!’
Ook geoloog Andy Hooper van de TU Delft benadrukt dat miljoenen mensen zullen omkomen als de Belgische en Nederlandse overheden niet in actie schieten. ‘De voortekenen zijn duidelijk. Steeds meer toeristen trekken naar de Eifel om er het vulkanisme te gaan bezichtigen. Vanuit de Laacher See stijgen verdachte koolzuurbellen op. Ook de klimaatopwarming speelt een rol. Er verdampt steeds meer water uit de Laacher See, die fungeert als een stop op de vulkaan. Doordat de watermassa afneemt, stijgt de opwaartse druk van het magma onder het meer. Vluchten is de enige optie.’
Toch lijken België en Nederland niet meteen in actie te schieten. ‘Nederland wacht af en kijkt wat de Verenigde Staten zullen doen’, analyseert professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent).
De Belgische regering is evenmin van plan een grootscheepse evacuatie op te zetten. Wel heeft minister van Defensie Pieter De Crem (CD&V) de Belgische strijdkrachten de opdracht gegeven om de grens met Duitsland hermetisch af te sluiten. Die beslissing wordt gesteund door alle regeringspartijen.
‘Voor Duitse vluchtelingen hebben wij helaas geen plaats meer’, zegt superminister van Asiel en Migratie Maggie De Block (Open Vld). ‘De Duitstalige gemeenschap in de Oostkantons is al groot genoeg. Straks nemen ze nog het hele land over. Zover mogen we het niet laten komen.’
Voor ondernemers, hoge ambtenaren en vakbondsleiders zijn privéjets en helikopters voorzien
De oppositie dringt er wel op aan om nu al een evacuatieplan uit te werken. Dat wordt evenwel moeilijk. ‘We moeten de concrete uitvoering van de jongste staatshervorming afwachten’, weet professor politicologie Carl Devos (UGent). ‘Voorlopig weet niemand wiens bevoegdheid de ontruiming van de Ardennen is.’
Volgens Waals minister-president Rudy Demotte (PS) is er dringend nood aan een minister van Ardennen, naar analogie met de federale minister van Kust, een mooi postje voor Johan Vande Lanotte (sp.a). De Franstaligen eisen echter dat de bevoegdheid naar de Waalse regering gaat, wat de Vlaamse partijen betwisten. ‘De Ardennen zijn van nationaal belang. We moeten een onderscheid durven te maken tussen de ruwe schoonheid van het landschap en de slechtheid van het volk dat de beboste heuvels bewoont’, besluit de gevreesde oppositieleider Bart De Wever (N-VA).