Slechts in een kwart van de fermettes – grondig gerenoveerde hoeves of villa’s met een nagebootst rustiek karakter – woont niemand die al aangeklaagd of veroordeeld is wegens fiscale fraude. In de provincie Antwerpen loopt dat aandeel zelfs terug tot 5 procent. Dat blijkt uit cijfers van minister van Wonen Freya Van den Bossche (sp.a).
Birger Lammants, woordvoerder van vastgoedspecialist Immotheker, is niet verbaasd. ‘We zijn blij dat de cijfers er eindelijk zijn. Die tonen aan dat er een hoge nood is aan regularisering van fiscale fraude. Moet het parket wel zo streng en genadeloos optreden tegen fraudeurs? Nu lijkt het wel alsof je een veroordeling of op zijn minst een beschuldiging nodig hebt om recht te maken op een fermette.’
Lammants beaamt dat het aandeel fiscale fraudeurs nog hoger kan uitvallen zodra men ook de eigenaars van de fermettes in rekening neemt. ‘Veel fiscale fraudeurs huren hun fermette, terwijl de eigenaar vaak in een stijlvolle, moderne nieuwbouw woont’, zegt Lammants. ‘Maar ook onder de adepten van hedendaagse architectuur zitten nogal wat sjoemelaars die dringend beschermd moeten worden tegen de inhalige, wraakzuchtige staat.’
Groen!-voorman Filip Watteeuw, die de cijfers opvroeg, wil de regels op de bouw van fermettes verstrengen. ‘Fraudebestrijding is geen Vlaamse bevoegdheid, maar ruimtelijke ordening wel. We moeten spoedig een gewestplan opstellen dat alle fermettes zonevreemd maakt, ook in woongebied’, betoogt Vlaams Parlementslid Watteeuw. ‘Die dingen zijn niet om aan te zien, vaak verpesten ze het authentieke karakter van waardevol natuurgebied en de bewoners zijn meestal nog eens volstrekte klootzakken ook. Met hun SUV’s en verwende kinderen en al.’
Minister Van den Bossche is reeds een doorlichting van de sector begonnen. ‘Wij willen in kaart brengen waar zich de meeste fermettes bevinden en waar zich de grootste clusters van fiscale fraudeurs hebben gevormd’, aldus Van den Bossche. ‘Mogelijk moeten gemeenten individueel gaan bepalen hoeveel fiscale fraudeurs zich maximaal op hun grondgebied mogen vestigen.’
Lammants spreekt niet tegen dat de gemeentebesturen maatregelen kunnen doorvoeren. ‘Maar sowieso ligt het totale aantal fermettes in Vlaanderen nog veel te laag. Voor de politiek de bewoners gaat aanpakken, moet er eerst iets gedaan worden aan dat grote tekort. Thans is amper één op de drie villa’s een fermette. Dat cijfer moet worden opgetrokken naar één op de twee. Slechts op die manier is het mogelijk om een grotere sociale mix te creëren.’
Birger Lammants
(Immotheker):
‘Er moet snel iets gedaan worden aan het grote tekort aan fermettes’
Volgens Immotheker bewijst die oplossing zijn nut al in West-Vlaanderen. ‘In absolute cijfers komt daar het vaakst fiscale fraude voor. Maar doordat de provincie ook koploper is wat betreft het aantal fermettes, is het evenwicht er gunstiger dan in de provincie Antwerpen, waar er door de aanhoudende armoede nog veel meer oorspronkelijke boerderijen staan dan knusse fermettewoningen. Die laatste zijn voorbehouden voor de happy few. Aan die scheeftrekking moet de overheid dringend iets doen.’