Al in het jaar 13 voor Christus stelde men zich de vraag of de Circuitus Franciae wel clean gereden was.

VRT vindt oudste teletekstpagina’s terug

Op de archeologische site van het VRT-archief is de eerste teletekstpagina uit de geschiedenis ontdekt. Hij beschrijft een voetbalmatch tussen Epirus en Rome omstreeks 280 voor Christus.

Archeologen hebben teletekstpagina’s naar boven gespit waarvan sommigen meer dan 2.000 jaar oud zijn. De half vergane relicten dateren uit de periode tussen 300 voor Christus en 1450 na Christus. Letterkundigen en historici hebben de handen in elkaar geslagen om de vellen tekst te ontcijferen en te kijken of ze stroken met wat er in de huidige geschiedenisboeken geschreven staat.

‘Het belang van de vondst kan niet overschat worden’, zegt Hubert Meeus, professor Oude Letterkunde aan de UA. ‘De documenten bewijzen dat Teletekst een medium is dat zijn tijd ver vooruit was. De uitvinding van de boekdrukkunst werd omstreeks 1450 op Teletekst nog geringschattend opgenomen in de rubriek ‘Ook dat nog’ op pagina 199. Door de opkomst van het gedrukte boek verloor Teletekst wel aan belang. De late middeleeuwers waren early adopters van nieuwe technologie. Het digitale aanbod van Teletekst werd ouderwets. Pas toen het boek zelf in de verdrukking was geraakt door de opkomst van de televisie, maakte Teletekst in het voorjaar van 1980 een opgemerkte comeback.’

Terwijl letterkundigen zich verkneukelen over de literaire vondst, zitten historici met de handen in het haar. ‘Ons beroep is nog een grotere leugen dan dat van wielerjournalisten’, jammert historicus Herman Van Goethem. ‘De eerste staatshervorming in België bleek zich volgens de recente vondsten al in 25 voor Christus te hebben voltrokken, toen bewoners van het zuidelijke landsgedeelte faciliteiten kregen om een gevangenis te bouwen in het Vlaamse vissersdorpje Anda Werpa. De vermenging van het Romaanse volk met stammen die proto-Antwerps brabbelden, zorgde ervoor dat Teletekstpagina 888 het leven zag.’

‘Ook dienen we Julius Caesar in een ander perspectief te zien’, gaat Van Goethem verder. ‘Zijn roemrijke overwinningen worden allemaal beschreven op de voetbalpagina’s. Door een foute reconstructie heeft men van Caesar een gevreesd veldheer gemaakt, terwijl hij in feite slechts trainer was van het Club Brugge van de jaren vijftig voor Christus. Toen hij in De Bello Gallico schreef over de Belgen, had hij het meer specifiek over de West-Vlamingen, die het dapperst zijn, en ik citeer, ”omdat zij het verst verwijderd zijn van de cultuur en de beschaving, omdat er slechts zeer zelden kooplui tot bij hen reizen en dingen invoeren”. Dankzij Teletekst is die passage nu opeens veel duidelijker. Net als zoveel andere trainers van Brugge overkwam, moest ook zijn kop voortijdig rollen.’

De eerste sporen van cultuurberichtgeving op Teletekst, op pagina 800 en verder, duiken ergens rond 100 na Christus op. De Nederlandstalige literatuur werd toen gedomineerd door Hermanus Bruocsela Masculus. Begin de jaren 600 duikt een dagelijkse cartoon op over ene Mohammed, op Teletekstpagina 731. De rubriek werd in juni 632 afgevoerd, waarna enkele minderwaardige, maar populaire spin-offs met hetzelfde hoofdpersonage opdoken.

Herman Van Goethem:
‘De overwinningen van Julius Caesar worden beschreven op de voetbalpagina’s’

De oudste teruggevonden Teletekstpagina dateert uit 280 voor Christus. Op pagina 504, met verslag op pagina 507, 508, 509 en 510, wordt beschreven hoe Epirus met 0-1 ging winnen op het veld van Rome. Een zekere Pyrrhus zou in de vijfde minuut van de toegevoegde tijd de winning goal hebben gemaakt. ‘Al hoeft dat niet per se het begin van Teletekst te zijn. Met wat we nu weten, is het niet ondenkbaar dat zelfs de Oude Egyptenaren Teletekst al lazen op hun tabletten’, benadrukt Van Goethem.