Jeroen Meus, tv-presentator, kok en bestsellerauteur, is zwaar aangeslagen. Met Dagelijkse kost 2 stond er voor het eerst in de geschiedenis van de Libris Literatuurprijs een kookboek in de shortlist, maar zijn uiterst succesvolle turf moest nipt de duimen leggen voor het sentimentele Tonio van A.F.Th. van der Heijden.
De televisiekok is ontroostbaar. ‘Ik had er echt op gerekend dat mijn werk de oppergaai zou afschieten. Maar zoals gewoonlijk heeft de jury voor een outsider gekozen. Vorig jaar Yves Petry, dit jaar Van der Heijden. Ik ben er zeker van dat mijn populariteit bij het grote publiek mij genekt heeft.’
Nochtans had de jury ook lof voor het werk van Meus. ‘Met zin voor detail, met gevoel voor ritme en met ruimte voor een eigen, onnavolgbare stijl creëert de auteur voedsel dat we niet willen eten en een kok die we niet willen zijn, maar die toch pijnlijk herkenbaar is’, luidde het oordeel over Dagelijkse kost 2.
De jury prees ook de eenstemmigheid in het boek. ‘Meus weet op ongeëvenaarde wijze alle kookregisters open te trekken. Hij sleept de lezer mee van begin tot einde. De schijnbaar perfecte harmonie en het perfecte plaatje dat wordt voorgehouden, zijn zo burlesk dat de aandachtige lezer weet dat hier een schijnwereld wordt opgeworpen’, oordeelde jurylid Dirk Leyman, tevens literair journalist bij de krant De Morgen.
De verschillende niveaus en de vele dubbele bodems in het boek deden de jury smullen. ‘De gelaagdheid en de hybriditeit die de roman zo typeren, maken er een meesterwerk van dat in de moderne literatuur nauwelijks zijn meerdere kent. De knipogen naar de realiteit maken het boek helemaal af.’ De jury concludeerde dat het boek een genadeloze analyse is van de tijdgeest.
Ondanks die talloze woorden van lof kon de jury niet heen om het werk van A.F.Th. van der Heijden. Die verzamelde in Tonio een hoop zinnen waarmee hij de dood van zijn zoon trachtte te verwerken. Een misnoegde Meus is er niet over te spreken dat dergelijke ‘neerslachtige neuzelarij’ wordt bekroond met zo’n prestigieuze prijs.
‘De commerciële favoriet moet weer in het zand bijten. Het is een schande dat boeken die door het grote publiek worden gelezen nooit literaire prijzen winnen’, stelt Meus. ‘Men is gewoon bang dat literatuur ooit democratisch wordt. Liever kiest de Libris Literatuurprijs voor obscure werken waar geen haan naar kraait. Boeken die nooit in de boekentoptien geraken, wordt meer kwaliteit toegedicht dan publiekslievelingen als SOS Piet en Dagelijkse kost. Ik vind dat beledigend, niet alleen voor de lezer, maar in de eerste plaats voor mezelf.’
Jeroen Meus:
‘Ik ben er zeker van dat mijn populariteit bij het grote publiek mij genekt heeft’
Meus is gedegouteerd, maar de man, die geliefd is om zijn sympathieke voorkomen, blijft niet bij de pakken zitten. ‘Dat ik op de shortlist stond, betekent wel dat mijn literaire kwaliteiten als fictie-auteur niet langer genegeerd worden. Ook het literaire establishment beseft stilaan: kookpotten en pannen met een dubbele bodem bevorderen echt wel het kookcomfort.’