In de smoezelige straten van het West-Vlaamse Menen brak om halfzes grote paniek uit. In de Waalvest overgoot een vrouw haar kwabbige lichaam met een fles goedkope whisky, waarna zij zichzelf in de fik stak met een sigaret. Gerda D. (71) had net de bibliotheek verlaten.
Getuigen keken nieuwsgierig toe hoe de brandende vrouw krijsend naar de Leie spurtte. Zo ver geraakte zij echter niet: Gerda liep pardoes tegen een lantaarnpaal, waarna de hulpdiensten haar smeulende lijf afvoerden. De artsen trachtten de vrouw te redden door haar huid integraal te amputeren, maar dat kon niet meer baten. Met driest gerochel en gespuw blies zij haar laatste ademtocht uit.
Het leven van Gerda is een triest verhaal. ‘Ze had drie kinderen bij vier verschillende mannen’, beweert buurman Gustaaf Vancoppernolle (53). ‘Twee van haar kinderen spoten, poepten, reden, snoven of dronken zich dood. Een combinatie van dat alles is het meest waarschijnlijk, want hun lijf was te zeer naar de ruk om nog een precieze doodsoorzaak vast te stellen. Gerda’s jongste zoon is in Gent gaan studeren en heeft beloofd om nooit meer terug te keren naar zijn miserabele roots. Ik heb nog geprobeerd om Gerda op te vangen, maar ze wees mij af wegens mijn klompvoet en boksersneus.’ Daarbij vergeet Gustaaf ongetwijfeld ook zijn hazenlip te vermelden.
Niemand zal Gerda echt missen, zo luidt de conclusie. ‘Zelfs niet de kindjes aan wie zij wekelijks een verhaaltje voorlas’, zegt bibliothecaris Peter Maenhout. ‘Veel kinderen waren bang voor haar. Gerda had een kwade dronk. Toch deed zij haar best om iets te betekenen voor de maatschappij.’
Maenhout hoopt dat de heroïsche daad van de voorleesoma auteursrechtenmaatschappij Sabam op andere gedachten zal brengen. ‘Dat Sabam geld vraagt voor voorleesuurtjes, heeft ons zwaar geschokt. Dat kunnen wij niet betalen’, vertelt de bibliothecaris, die zijn belezen voorkomen gecounterd weet door zijn boerse dialect. ‘We hebben Gerda daarstraks even apart genomen en haar medegedeeld dat ze haar voorleessessies voortaan op haar buik mocht schrijven. Blijkbaar heeft zij al haar moed bijeengeraapt om zichzelf op te offeren in de strijd tegen Sabam. Ze moet wel heel wanhopig geweest zijn. Haar protestactie brengt hopelijk een brede volksbeweging op gang.’
Bibliothecaris:
‘Veel kinderen waren bang voor haar. Gerda had een kwade dronk’
In opdracht van Sabam heeft een deurwaarder het huis van Gerda reeds laten verzegelen. Hij zal retroactief uitzoeken hoeveel auteursrechten de betreurde voorleesoma Sabam nog verschuldigd is. Het bedrag wordt afgetrokken van haar erfenis. Als de woning van Gerda niet voldoende opbrengt bij een openbare verkoop, worden ook alle bezittingen van haar enig overgebleven zoon aangeslagen. Sabam kan tot vier generaties ver gedorven inkomsten terugvorderen.