Minister van Sociale Zaken Laurette Onkelinckx (PS) lichtte het plan toe in de Kamer: ‘Sociale fraude is een probleem waarvan de bestrijding vaak meer kost dan wat de schatkist eraan verliest. Naast de dure controleurs is er ook een heel pak administratieve procedures die veel geld en tijd in beslag nemen. Daarom zijn we op een beter idee gekomen, waarmee we meteen weerleggen dat socialisten niet geïnteresseerd zijn om dit soort misdrijven aan te pakken.’
Vanaf februari zullen controleurs, begeleid door medewerkers van de militaire politie, langsgaan bij burgers van wie betwijfeld wordt of ze wel recht hebben op overheidssteun. Wanneer de inspecteurs vaststellen dat steuntrekkers een handicap veinzen, krijgen zij een handicap toebedeeld, afhankelijk van het type beperking dat de fraudeur faket. ‘Als we bijvoorbeeld onterecht een rolstoel hebben terugbetaald aan iemand die er geen nodig heeft,’ legt Onkelinckx uit, ‘zullen we ter plekke de onderbenen van de betrokkene uitschakelen.’ Dat uitschakelen kan een amputatie inhouden, maar evengoed een dwarslaesie. Mensen die een mentale handicap veinzen, kunnen rekenen op een lobotomie of een harddrugskuur. De ingrepen gebeuren op kosten van de fraudeur.
De maatregel van de PS-minister krijgt steun van de christendemocraten, die spreken van een waardig compromis met respect voor de burger. De liberalen reageren koeler. ‘Dat men sociale zekerheidsfraude eindelijk aanpakt, is positief’, fronst Alexander De Croo, voorzitter van Open Vld. ‘Alleen vraag ik me af of dit niet de omgekeerde wereld is.’
Bruno Tobback, voorzitter van sp.a, spreekt De Croo tegen: ‘De regering-Verhofstadt deed aan fiscale amnestie en liet mensen zwart geld regulariseren. In feite doen wij nu exact hetzelfde. Als alle nepgehandicapten echt gehandicapt zijn, is het probleem van de baan.’
De oppositiepartij N-VA spreekt van intellectuele oneerlijkheid. Kamerlid Jan Jambon stelde dat al in het eerste N-VA programma te lezen viel dat ‘sociale fraudeurs zeer hard aangepakt moeten worden’. Hij vindt het opmerkelijk dat de PS daar de mosterd gaan halen is. Voor het Vlaams Belang gaat het voorstel dan weer niet ver genoeg. Filip Dewinter tweette: ‘Sla fraudeurs kreupel en laat ze dan creperen. Geen cent krijgen ze nog.’
Bruno Tobback:
‘Als nepgehandicapten echte gehandicapten worden, is het probleem van de baan’
‘Dit is totaal geen duurzame oplossing’, vindt Jean-Michel Javaux, uittredend voorzitter van Ecolo. ‘Het is erg moeilijk om erkend te worden als persoon met een handicap. Dergelijke fraudeurs zijn zeer creatieve mensen. De overheid moet hun talenten elders inzetten, bijvoorbeeld in de kunstwereld, de diplomatie of de banksector.’