Reeds kort nadat de Libische opstand was uitgebroken, waren er discrete contacten tussen vertegenwoordigers van de Europese Unie en de Nationale Overgangsraad, het politieke orgaan van de opstandelingen. Bij een overwinning op het regime van Kadhafi, zo werd de Libiërs beloofd, kon het bevrijde land zich kandidaat stellen om als eerste Afrikaanse staat toe te treden tot de EU. Er was zelfs sprake van dat het land lid kon worden van de eurozone.
Nu het zo ver is, twijfelt het nieuwe regime. ‘Europa zal eerst moeten bewijzen dat het de huidige crisis beheerst’, zei Mustafa Abud al-Jeleil, voorzitter van de Nationale Overgangsraad. ‘We hebben geen zin om toe te treden tot een club die uit elkaar aan het spatten is. De eurolanden moeten hun financiën op orde krijgen vooraleer ze ons ervan kunnen overtuigen onze munt en onze soevereiniteit op te geven. De Europeanen moeten een voorbeeld nemen aan de daadkracht van het Libische volk.’
Dat is een lelijke streep door de rekening van Frans president Nicolas Sarkozy en Italiaans premier Silvio Berlusconi. Vooral Italië, dat op nauwelijks enkele uren varen van Libië ligt, schurkt zich graag aan tegen zijn voormalige kolonie. Niet omdat Berlusconi verliefd is op de Libische woestijn of houdt van de Arabische cultuur, wel omdat het land over uitgebreide olievoorraden beschikt. De eerste minister hoopt de zwalpende Italiaanse economie er bovenop te helpen door de oliekraan open te zetten.
Ook Frankrijk zou gebaat zijn bij een injectie van goedkope olie. ‘De financiële crisis is niet het gevolg van een falend begrotingsbeleid of van een verrot bankwezen. Het grootste probleem is dat de EU geen olieproducerend land in zijn midden heeft’, erkende Sarkozy tijdens de EU-top over de redding van de euro in Brussel. ‘Noorwegen heeft ons al eerder de rug toegekeerd, hetzelfde mag niet gebeuren met Libië. Met ruggensteun van Libische olie zou de euro een heel stuk steviger staan.’
Als Libië het verzoek om toe te treden tot de EU afwijst, dreigt het voorlopige bewind wel fors te moeten betalen voor ‘zijn’ overwinning. Het was immers vooral de Europese Unie die via haar lidstaten de opstand sponsorde en militair ondersteunde. Daarzonder had Kadhafi de rebellen losjes in de pan gehakt. Europa vindt nu dat er een prijs betaald moet worden voor die steun.
Mustafa Abud
al-Jeleil:
‘Europeanen moeten voorbeeld nemen aan daadkracht van Libische volk’
‘Wij aanvaarden geen betaling in woestijnzand. Zwart goud, dat is wat we nodig hebben’, stelde José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie, het equivalent van de Nationale Overgangsraad in Libië.