Dat er in Brussel zwaar hervormd moet worden, daar is iedereen het over eens. Maar het is onduidelijk welke hervorming de politici het eerst moeten aanpakken. ‘Meteen aan de interne staatshervorming zelf beginnen, ligt politiek gevoelig’, weet Philippe Moureaux, PS-coryfee en burgemeester van Sint-Jans-Molenbeek.
Toch zal er íéts hervormd moeten worden. Brussel is immers een belangrijk hoofdstuk in het Vlinderakkoord dat de federale regering afsloot met de steun van de groene partijen. Daarom trekt eerste minister Elio Di Rupo de zaak naar zich toe – zover hij niet afgeleid wordt door hervormingen in zijn thuisstad Bergen die om hervorming vragen.
Eerdere pogingen om de Brusselse hervormingen te stroomlijnen botsten in het verleden telkens op een keihard njet van de negentien Franstalige burgemeesters. Die willen de controle bewaren over de lokale hervormingen.
De Brusselaars zijn echter verplicht om tegen 2014 orde op zaken te stellen in het amalgaam van hervormingen. Als de interne staatshervorming tegen dan niet hervormd is, mag het hoofdstedelijk gewest extra financiering op zijn buik schrijven. Dat zou niet prettig zijn, beseffen de Brusselse politici, want dat geld hebben ze nodig om het proces van de hervormingen gaande te houden.
De premier zal zijn aandacht eerst en vooral richten op de zes werkgroepen die de politieke hervorming van de staatshervorming voorbereiden. In die werkgroepen zetelen onafhankelijke waarnemers, die politiek benoemd werden door het Brussels Gewest. ‘Zij duiden de experts aan die op hun beurt een voorstel uitwerken om de Brusselse staatshervorming te vereenvoudigen’, verduidelijkt professor Herman Matthijs (VUB).
Door de werkgroepen te herschikken zou er meer lijn komen in de hervormingen, een eis waar de Vlaamse partijen al langer op hameren. ‘De hervormingen hebben die hervorming hard nodig’, zegt Brussels Parlementslid Walter Vandenbossche (CD&V). Zodra de interne staatshervorming ook voor politici begrijpelijk is, kunnen de verkozenen zelf aan de slag gaan.
Opgejaagd door partijgenoot Di Rupo presenteert minister-president Charles Picqué (PS) maandag al een hervorming van de methodologie om de institutionele omwenteling in goede banen te leiden. Daarna zal de werkwijze afgetoetst worden bij de negentien gemeenten.
Zodra de interne staatshervorming ook voor politici begrijpelijk is, kunnen de verkozenen zelf aan de slag gaan
Zodra de zes werkgroepen hervormd zijn, zal een overkoepelende taskforce de verschillende hervormingen synthetiseren. Ook de precieze timing en het verdere verloop van de werkzaamheden worden indien mogelijk her- of vervormd. ‘Hoe sneller we hervormen, hoe beter’, vindt Brussels minister van Begroting Guy Vanhengel (Open Vld). ‘Ik hoop dat we tegen oktober al concrete hervormingen kunnen voorleggen. We hebben te lang in het ijle hervormd. Dat komt omdat de federale staatshervorming niet op die van Brussel aansloot.’
Ondanks hun aanstekelijke enthousiasme kunnen de hervormers niet rekenen op een uitzondering bij de pensioenhervorming van federaal minister Vincent Van Quickenborne (Open Vld).