De Europese Commissie tikt Friesland hard op de vingers. De Nederlandse provincie mag zich niet langer het alleenrecht voorbehouden op de organisatie van een Elfstedentocht. ‘Het is in het belang van de consument dat er meerdere spelers op de markt komen die elk een eigen Elfstedentocht aanbieden’, berispt commissaris voor Mededinging Joaquín Almunia de Friezen.
Al sinds 1909 worden Elfstedentochten uitsluitend georganiseerd door de Friesche Elf Steden. Friesland bezondigt zich daarmee aan concurrentievervalsing. ‘De provincie maakt misbruik van haar monopoliepositie om een kunstmatige schaarste te creëren en zo de prijzen op te drijven. De toeristische en recreatieve sectoren van Friesland kunnen aldus onverantwoorde woekerwinsten maken. Als de vrije markt zou spelen, zou de kostprijs vanzelf weer dalen tot een aanvaardbaar niveau’, voorspelt Almunia.
Ook dat er in meer dan honderd jaar tijd nog maar vijftien Elfstedentochten werden georganiseerd, is de Commissie een doorn in het oog. ‘Dat wakkert de illusie van een schaars luxegoed alleen maar aan. Terwijl er geen enkel beletsel is om meerdere Elfstedentochten per jaar te organiseren waar een veel grotere groep consumenten van kan genieten. Het zou meteen ook de collectieve Elfstedenkoorts in Nederland tot aanvaardbare proporties terugbrengen.’
Volgens de Europese Commissie staan er heel wat potentiële kandidaten klaar om zich op de markt van de Elfstedentochten te wagen, waaronder Zweden, Polen, Oostenrijk en Slovenië. Finland gaf al te kennen alles in gereedheid te hebben vor een Elfstedentocht langs elf saunaresorts, terwijl Hongarije een rode Elfstedenroute heeft uitgestippeld in de buurt van Ajka. Zelfs IJsland zou een Elfstedentocht willen organiseren, maar dat lijkt minder realistisch, omdat het land kampt met een chronisch tekort aan steden.
Ook Zuid-Europese landen willen hun kans wagen. Griekenland hoopt met de inkomsten van een maandelijkse Elfstedentocht tussen de Egeïsche eilanden zijn begroting op een pijnloze manier in evenwicht te krijgen. Italië en Portugal overwegen een gelijkaardige ingreep, al eisen ze dan wel dat er geen gierige Nederlanders met caravans vol Heineken langs de weg komen supporteren.
Joaquín Almunia:
‘Monopolie wakkert de illusie van een schaars luxegoed aan’
In eigen land heeft Antwerpen plannen voor een Elfstedentocht. De Scheldeversie van de schaatswedstrijd zou zich voornamelijk in de havendokken afspelen en onderweg elf keer langs het centrum van Antwerpen passeren. ‘Iedereen weet dat er maar één stad is. Al de rest is parking’, verdedigt burgemeester Patrick Janssens (sp.a) de beslissing met verve.