Het eerste gezamenlijke album van metalband Metallica en avantgardist Lou Reed staat nu al geboekstaafd als één van de minst beluisterbare platen uit de muziekgeschiedenis. Enkel Reeds eigen Metal Machine Music is een grotere kwelling voor de trommelvliezen, lieten verschillende oorspecialisten al weten.
‘Maar bij Metal Machine Music was dat de bedoeling’, weet hoogleraar musicologie Godfried-Willem Raes (UGent). ‘Met Lulu hadden de vijf muzikanten wel degelijk een melodieuze, meeslepende collectie songs voor ogen.’
Waarom klinkt Lulu dan alsof de hele band met overgesneden polsen staat te spelen, zoals een ontgoochelde fan zich afvroeg op zijn blog. ‘Simpel. De cd is verkeerd gemasterd. De opnames belandden achterstevoren op de plaat, met een verschrikkelijke geluidsbrij tot gevolg’, zo heeft Raes ontdekt.
Met apparatuur die speciaal aan de UGent werd ontwikkeld voor de analyse van muzikale kunstwerken slaagde professor Raes erin om de zeer gecontesteerde plaat integraal af te spelen in de juiste richting: achterstevoren.
‘Opeens hoor je de melodieën openbloeien. Lou Reed en James Hetfield zingen tegen elkaar op als verliefde vogeltjes op een malse lentedag’, oordeelt Raes. ‘De nummers zelf, uiteraard allemaal potentiële hits, doen een stuk lichtvoetiger aan dan we van de vijf muzikanten gewend waren, maar geforceerd klinkt de samenwerking nergens.’
Ook het verhaal achter Lulu komt beter tot uiting als je de cd achterstevoren laat spelen. ‘Het is beslist een conceptplaat. Bij die term denkt men spontaan aan vuurspuwende draken en harige metalbands, maar dit keer gaat het gewoon over de liefde’, beklemtoont Raes. ‘Los daarvan hoef je niet te weten dat er een verhaal achter zit om de songs naar waarde te kunnen schatten.’
Vooral ‘The View’ is een dijk van een nummer, stelt de musicoloog vast. ‘Reed mijmert meer dan hij zingt. Op de achtergrond wordt het sobere geroffel van drummer Lars Ulrich aangevuld met de romige baslijnen van Robert Trujillo en achteraf eist ook de gitaar van Kirk Hammett weer een glansrol op. Ook al is het een hippietekst over vogeltjes en bijtjes, toch sijpelt zelfs daar weer zo’n melodielijn binnen die tot aan de hemel reikt. Als je het kunt, waarom zou je het dan laten?’
Godfried-Willem Raes:
‘Lou Reed en James Hetfield zingen tegen elkaar op als verliefde vogeltjes op een malse lentedag’
Godfried-Willem Raes betwist overigens dat Lou Reed en Metallica allebei al tien jaar dezelfde platen maken. ‘Wie dat zegt, dwaalt of weet niet beter. Op Lulu klinken ze ambitieuzer, speelser en gedurfder dan ooit’, zegt de hoogleraar met grote nadruk. ‘Alleen moet je er in de juiste richting naar luisteren. Pas dan komen het opzwepende ritme, de klaterende gitaren en het grenzeloze optimisme naar boven.’