De aanleiding voor het onderzoek van consumentenorganisatie Test-Aankoop was het vertrek van de Franse warenhuisgroep Carrefour uit ons land. Test-Aankoop wilde weten waar de Carrefour-klanten nu het best naartoe trekken: naar de Delhaize, de Colruyt, de Spar, de Aldi of de Lidl. Ze vergeleken de warenhuisketens op gebruiksgemak.
Maandverband
Dat leverde bizarre resultaten op: vrijwel iedere nieuwe steekproef was goed voor een compleet ander resultaat. Er viel geen enkele trend te bespeuren. Tot de onderzoekers ontdekten dat het niet de winkels waren die het verschil maakten, maar zijzelf. ‘Als een vrouw een grootwarenhuis bezocht, vond ze het gebruiksgemak geweldig. Als een man de test uitvoerde, vond hij er geen zak aan’, getuigt een van de onderzoekers.
De conclusie, aldus Ivo Mechels van Test-Aankoop, is dat grootwarenhuizen zijn uitgevonden om vrouwen te plezieren. ‘Of anders gezegd: om mannen te pesten. Zo staat de witte wijn veel dichter bij de kassa dan een krat Jupiler 33 cl. Voor dat laatste moet je altijd de hele winkel door. Ook zijn typische vrouwenproducten als maandverband altijd veel dichter bij de kassa uitgestald. Op de achtergrond speelt nooit een mannelijk genre als heavy metal of jazz. Typische mannenproducten – zoals porno, auto’s, geweren of aandelen – worden in warenhuizen niet verkocht.’
Glazen plafond
Maar het gaat verder dan dat. Grootwarenhuizen zijn zo ingedeeld dat ze perfect beantwoorden aan de werking van het vrouwelijke brein, waar meer verbindingen zijn tussen de twee hersenhelften. Zo liggen rozijnen niet bij het fruit, waar ze rationeel bekeken eigenlijk wel zouden moeten liggen, maar bij de bakproducten. Tic-tacs liggen niet bij het andere snoepgoed, wat logisch zou zijn, maar aan de kassa. Sigaretten liggen niet bij de andere legale drugs, zoals sterke drank en koffie, maar eveneens irrationeel aan de kassa.
‘Ook olijfolie en boter liggen niet in hetzelfde rek’, klaagt Andreas Vandemoortele in een Mechelse GB. Vandemoortele loopt naar eigen zeggen ‘al twintig minuten’ te zoeken naar een pakje boter. ‘Dat is toch hetzelfde? Waarom moet die boter nu elders liggen? Vuilniszakken liggen ook altijd ergens verstopt waar alleen vrouwen ze kunnen vinden’, zucht de getergde klant.
Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding bestreed meteen de conclusie van Test-Aankoop. Volgens het Centrum zijn het net vrouwen die gediscrimineerd worden en op een glazen plafond stoten. Het beste bewijs daarvan zouden de dominerend mannelijke raden van bestuur van de warenhuisgroepen zijn.
Perfide
Toch blijkt het complot tegen de mannen geraffineerder te gebeuren. ‘De consultancybedrijven voor het inrichten van grootwarenhuizen bestaan bijna volledig uit vrouwen en homo’s – precies zoals in de modesector’, vertelt Karel, de enige mannelijke kassier van een Delhaize in de provincie Vlaams-Brabant. Karel rookt aan de zij-ingang van de supermarkt een sigaret. Hij is somber gestemd. ‘De consultancybedrijven zetten het hele zaakje naar hun hand, en daarbij viseren ze bewust mannen. Al ettelijke keren heb ik daar een opmerking over gemaakt, maar mijn directe chef beweert dat ik spoken zie. Haar vriendinnen zijn altijd zeer tevreden, zegt zij. Dan weet je het wel, nietwaar?’
Typische mannenproducten – zoals porno, auto’s, geweren of aandelen – worden in warenhuizen niet verkocht.
Dat is net het perfide aan de zaak, vindt Ivo Mechels. ‘Dan denk je aan het complot te ontsnappen door je vrouw te zeggen dat je niet meewil naar een schoenenwinkel, maar in ruil weleens de boodschappen wilt doen’, glimlacht hij. ‘En dan hebben ze je toch bij je pietje in die winkel waar je niets vindt.’